ကရင္အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ စြမ္းေဆာင္မႈမ်ား

ဖိုးထူးထူး (ထူးဘီ-တပ္မဟာ ၁)
ဘယ္သမိုင္း၊ ေတာ္လွန္ေရး တိုက္ပြဲေတြမွာမဆို အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ့ အခန္းက႑ဟာ တေထာင့္တေနရာ မွာ ပါ၀င္စၿမဲပါ။ သို႔ေသာ္လည္း သူတို႔ရဲ့ ပါ၀င္မႈကို အနည္းအက်ဥ္းသာ အသိအမွတ္ျပဳခံရတာ (သို႔မဟုတ္) လံုး၀ အသိအမွတ္ျပဳမခံရတာဟာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကထဲက ျဖစ္တည္ေနခဲ့တဲ့ အမွန္တရားျဖစ္သလို ယေန႔ထက္ထိတုိင္လဲ မွန္ကန္ေနဆဲလို႔ ေျပာရင္ ျငင္းလို႔ရမယ္မထင္ပါဘူး။လူေတြရဲ့ ေခါင္းထဲမွာ သံမႈိစြဲရိုက္ထားသလို ထင္က်န္္ေနတဲ့ အယူသီးမႈေတြထဲက အမ်ိဳးသမီးမ်ားေတြရဲ့ ေခါင္းေဆာင္မႈအေပၚ အထင္အျမင္ေသးတာဟာ အဆုိးရြားဆံုး က်န္ရွိေနေသးတဲ့ အယူသီးမႈထဲမွ တခု အပါအ၀င္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲလို႔ေမးလာမယ့္ေမးခြန္းအတြက္ အေျဖအမ်ဳိးမ်ဳိး ထြက္လာႏုိင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႔ေတြကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ သဘာ၀အရကို မွီခိုေနရမယ့္၊ အုပ္ခ်ဳပ္ခံရမယ့္၊ အမ်ိဳးသားေတြရဲ့ ကိုယ္ပြားအျဖစ္သာ ရပ္တည္ရမယ့္၊ ဦးေဆာင္မႈမျပဳႏုိင္တဲ့ လူတန္းစားလို႔ ျမင္တဲ့သူေတြ ရွိႏုိင္ပါတယ္။ ဒီလိုျမင္တဲ့သူကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ ဘယ္ေလာက္ပဲ အစြမ္းထက္ၿပီး ေတာ္ေနပါေစ၊ အသိအမွတ္မျပဳႏုိင္တဲ့ တဘက္စြန္း ေရွးရိုးစြဲ၀ါဒီ ကိုင္စြဲထားတဲ့ လူမ်ိဳးေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေနတဲ့ အေနာက္တုိင္းႏုိ္င္ငံေတြမွာ အရင္ မတုိးတက္ခင္ ဒီလိုအျမင္မ်ိဳးေတြကို အမ်ိဳးသမီးေတြ အမ်ားႀကီး ရင္ဆုိင္ခဲ့ရပါတယ္။ အမ်ိဳးသားမ်ားကဲ့သို႔ အမ်ိဳးသမီးမ်ား မစြမ္းေဆာင္ႏုိင္တာဟာ သဘာ၀ကေပးတဲ့ အခြင့္အလမ္း၊ အခြင့္အေရး၊ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ ေပ်ာ့ေျပာင္းၿပီး အျမင္က်ယ္တဲ့ တခ်ဳိ႕လူေတြက ျမင္ပါတယ္။ က်မတို႔ ပတ္၀န္း က်င္မွာ ဒီလိုလူေတြကေတာ့ အနည္းစုျဖစ္ၿပီး အမ်ိဳးသမီးေတြကုိ အေျခအေနအရ အသိအမွတ္ျပဳႏုိင္တဲ့ လူမ်ိဳးေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ၿပီး ယဥ္ေက်းမႈ ျမင့္လာတာတဲ့အတူ ဒီအျမင္ေတြက ေျပာင္းလဲေန တတ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ဒီလို အျမင္ေျပာင္းလဲဖုိ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြ တိုက္ပြဲအမ်ိဳးမ်ိဳးကို အခ်ိန္ကာလ အတုိင္းအတာ တခုအထိ ေက်ာ္ျဖတ္လာရပါတယ္။

က်မတို႔ လက္ရွိ ကရင္အေျခအေနမွာေကာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ့ ေခါင္းေဆာင္မႈ၊ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္မႈအေပၚ ဘယ္လိုအဆင့္မွာ ျမင္ေနေသးလဲ။ ကရင္ေတာ္လွန္ေရးထဲမွာ လူတုိင္းက တတ္ႏုိင္တဲ့ဘက္ကေန တေထာင့္တေနရာမွာ ေပးဆပ္ေနၾကပါတယ္။ လူတုိင္းလို႔ေျပာတဲ့ေနရာမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ အပါအ၀င္ ျဖစ္ပါတယ္။ အေသးအမြားကအစ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ ေနာက္တန္းကေန ထမင္း ဟင္းခ်က္၊ အ၀တ္အထည္ခ်ဳပ္ရာမွအစ တုိက္ပြဲထဲမွာ ပါ၀င္တုိက္ခိုက္တဲ့အထိ ေပးဆပ္ၾကပါတယ္။ ကရင့္ေတာ္လွန္ေရးမွာ အမ်ိဳးသမီး စစ္သည္ေတာ္ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ထူးခြ်န္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးစစ္သည္ေတာ္ေတြ လည္း အမ်ားႀကီးပါပဲ။ မိသားစုထဲမွာလည္း မိသားစုအဆင့္အေလ်ာက္ ေတာ္လွန္ေရးကို ပံ့ပိုးကူညီၾက တာပါပဲ။ လင္ေယာက်္ားက ေရွ႔တန္းသြားခ်ိန္မွာ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ကေလးေတြအတြက္ ရုန္းကန္ရ ျခင္း၊ ရန္သူရဲ႕ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ၊ ႏွိပ္စက္မႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ခံႏုိင္ရည္ရွိရွိ ရင္ဆုိင္ႏုိင္ျခင္းဟာလည္း တုိက္ပြဲ၀င္ ျခင္း တမ်ိဳးပါပဲ။ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ့ ေထာက္ပံ့မႈမရွိဘဲ အမ်ဳိးသားေတြဟာ ဘယ္လိုလုပ္ၿပီး ေတာ္လွန္ေရး လုပ္ႏုိင္မွာလဲ။ ဒီေမးခြန္းကိုပဲ ေသေသခ်ာခ်ာ ေျဖၾကည့္ပါ။ ပတ္၀န္းက်င္မွာေရာ၊ မိသားစုထဲမွာပါ အေမ ေတြ၊ ညီအမေတြ၊ အဘြားေတြ စတဲ့အမ်ိဳးသမီးအားလံုးရဲ့ စြန္႔လႊတ္မႈ ဘယ္ေလာက္ရွိလဲဆိုတာ မ်က္စိ မွိတ္ၿပီး တခုခ်င္း ျမင္ေယာင္ၾကည့္လိုက္ပါ။ ေျဖစရာမလုိဘဲ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျမင္မိပါလိမ့္မယ္။


မိသားစုအဆင့္ကို ေက်ာ္ၿပီး ပတ္၀န္းက်င္မွာ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ေက်းရြာေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ့ ေခါင္း ေဆာင္ႏုိင္မႈ၊ ဦးေဆာင္ႏိုင္မႈကို သိသိသာသာ ျမင္ႏုိင္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးကာလမွာ အမ်ိဳးသားမ်ားက ေရွ႔တန္းမွာ ရြတ္ရြတ္ခြ်ံခြ်ံ တုိက္ခုိက္ၿပီး အသက္ေပးရတာကိုေတြ အသိအမွတ္မျပဳလုိ႔ မရပါဘူး။ တခ်ိန္ ထဲမွာပဲ ေနာက္တန္းကေန ခုခံၿပီး ကာကြယ္္တုိက္ခိုက္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ့ စြမ္းရည္ေတြကိုလည္း ေမ့ ထားလို႔ မရပါဘူး။ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္းေျမာက္ျမားစြာထဲက ေစ့စပ္ညွိႏိႈင္းမႈ အရည္အခ်င္း ဟာ ထိ္ပ္ဆံုးေနရာကေန ပါတယ္လို႔ေျပာရင္ ျငင္းတဲ့သူရွိေကာင္းရွိပါလိမ့္မယ္။ သို႔ေသာ္ လက္ေတြ႔မွာ စစ္ပြဲျဖစ္ေနတဲ့ ကရင္ေက်းရြာေတြကို ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အမ်ိဳးသားေတြ ရြာသူႀကီး မလုပ္ႏုိင္တဲ့ အေျခ အေနမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြက ရြာသူႀကီးမအျဖစ္ တာ၀န္ယူရပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြ ဘာေၾကာင့္ မလုပ္ ႏုိ္င္သလဲလို႔ ေမးစရာရွိလာပါတယ္။ ေက်းရြာေတြမွာ အမ်ိဳးသား သူႀကီးလုပ္ရင္ ေနာက္တေန႔ မနက္မိုး လင္းမွာပဲ သစ္စရာမ်က္ႏွာမရွိေတာ့ဘူးလုိ႔ေတာင္ အဆုိရွိပါတယ္။ ရြာသူႀကီးလုပ္ရတာ အဖက္ဖက္နဲ႔ ရင္ ဆုိင္ရတဲ့ အေျခအေနမွာ အသက္အႏၱရယ္အတြက္ အဲဒီေလာက္ေတာင္ စုိးရိမ္ရပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီး ေတြဘာေၾကာင့္ ရြာသူႀကီးမ၊ လုပ္္ႏိုင္ရတာလဲလို႔ ေမးခ်င္ပါလိမ့္မယ္။ ဒီေလာက္ အမ်ိဳးသားအတြက္ ေတာင္ ခက္ခဲတဲ့အလုပ္ဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္လည္း ဘယ္လြယ္လိမ့္မလဲ။ အသက္အႏၱရာယ္ ၿခိမ္းေျခာက္ခံရ၊ တခ်ိဳ႔ေတြမွာ မေတာ္မ တရားျပဳက်င့္မႈခံရတာေတာင္ ရွိပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ နည္းလမ္းအ မ်ိဳးမ်ိဳးသံုးၿပီး ေက်းရြာအတြက္ အေျခအေနမ်ဳိးစံုနဲ႔ လုိက္ေလ်ာညီေထြေအာင္ ညွိႏႈိင္းၿပီး တာ၀န္ယူ လုပ္ ေဆာင္ေနရပါတယ္။ ႏွိပ္စက္ခံရမႈေတြ၊ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြေၾကာင့္ ဘယ္သူမွ မလုပ္ႏုိ္င္တဲ့၊ မလုပ္ခ်င္တဲ့ အလုပ္ကို သူတုိ႔လဲ ေပ်ာ္ျပီးေတာ့ ဘယ္လုပ္ခ်င္မလဲ။ သို႔ေသာ္ ေက်းရြာအတြက္၊ ရြာသူရြာသားေတြအ တြက္ ေရြးစရာလမ္းမွမရွိေတာ့ ဓါးသြားထက္ေပၚေလွ်ာက္ရသလုိ သူတုိ႔လုပ္ေနရတာေပါ့။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ား စြာ လုပ္ခဲ့ၿပီးၿပီ။ အခုလည္း လုပ္ေနဆဲပဲ။ ေတာ္လွန္ေရးေအာင္ျမင္တဲ့အထိ ေက်းရြာအဆင့္မွာ ဦးေဆာင္ ၿပီး လုပ္ေနဦးမွာပဲဆုိတာ ေမးစရေတာင္မလိုပါဘူး။ ဒီအမ်ိဳးသမီးေတြကို ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ကရင္အမ်ိဳးသ မီးေတြရဲ့ ေခါင္းေဆာင္မႈ၊ ဦးေဆာင္မႈကို ေမးခြန္းထုတ္စရာရွိမယ္ မထင္ေတာ့ပါဘူး။ သို႔ေပမဲ့…ဘာျဖစ္လုိ႔ သူတို႔ရဲ့ ေခါင္းေဆာင္မႈ၊ ဦးေဆာင္မႈကို အသိအမွတ္ျပဳဖို႔ ခက္ခဲေနရတာလဲ။ ဘာေတြက က်မတုိ႔ရဲ့ ဦးေခါင္းထဲမွာ သံမႈိရိုက္စြဲထားသလို အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ့ ဦးေဆာင္ႏိုင္မႈကို အသိအမွတ္ မျပဳႏုိ္္င္ရတာလဲ။

အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ့ ဦးေဆာင္မႈကို ေက်းရြာအဆင့္ကေန တမ်ိဳးသားလံုးအဆင့္ကို ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အမ်ိဳး သမီးေတြရဲ့ ဦးေဆာင္မႈဟာ အတိုင္းအတာတခုအထိ အသိအမွတ္ျပဳလာၿပီလို႔ေျပာရင္ မွားမယ္မထင္ ေတာ့ပါဘူး။ ကရင္အမ်ိဳးသားအစည္းအရုံးမွာ သမိုင္းတြင္တဲ့လုပ္ရပ္ကို ေခါင္းေဆာင္ေတြလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါက သမိုင္းမွာ ဘယ္တုန္းကမွ မရွိခဲ့ဘူးတဲ့ ပထမဦးဆံုး အမ်ိဳးသမီး အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ကို ေရြးေကာက္တင္ေျမာက္ျခင္းပါပဲ။ အမ်ိဳးမ်ိဳးေ၀ဖန္သံေတြ ထြက္လာပါတယ္။ တခုပဲ ေျပာစရာရွိပါတယ္။ ေရြးေကာက္ျခင္းရဲ့ အဓိပၸါယ္ကဘာလဲ။ အမ်ားစုရဲ့ သေဘာတူညီခ်က္အရ လွ်ိဳ႔၀ွက္မဲနဲ႔ အႏိုင္ရခဲ့တာဟာ ဒီမိုကေရစီေရြးေကာက္ျခင္းရဲ့ ေနာက္ဆံုးရလဒ္ အမွန္တရားပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ေ၀ဖန္မႈေတြက လူနည္းစုဆီက ထြက္လာတာဟာ မဆန္းပါဘူး။ သို႔ေသာ္ အျပဳသေဘာနဲ႔ ေ၀ဖန္တာမ်ိဳး၊ အေကာင္းဘက္ေနၿပီး ေ၀ဖန္တာမ်ိဳးေတာ့ ျဖစ္ဖို႔လုိအပ္ပါတယ္။ ကိုယ္မႏိုင္လို႔မဲၿပီး ပ်က္စီးလိုပ်က္စီးျငား ေလွ်ာက္ေျပာတာဟာ ဒီမုိကေရစီလုိခ်င္တဲ့ အသိုင္းအ၀ုိင္းမွာ ႏုိ္င္ငံေရးသီးခံႏုိင္မႈ မရွိေသးတဲ့အတြက္ ေၾကာင့္ တကယ္တမ္း ဒီမိုကေရစီလိုခ်င္ပါက ႏို္္င္ငံေရးသီးခံႏုိင္မႈ ရွိလာတဲ့အထိ ႀကိဳးစားၾကဖို႔ လုိပါေသး တယ္။


အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ လက္ရွိ ဦးေဆာင္မႈအေပၚ ေ၀ဖန္သူေတြဟာ သူတုိ႔ဖာသာ သူတုိ႔ရွင္းလင္းေအာင္ ျပႆနာ ကို အရင္ရွာဖုိ႔လိုပါတယ္။ ဘာျပသနာကို အရင္းရွာၿပီး ေ၀ဖန္ခ်င္တာလဲ။ စီမံခန္႔ခြဲမႈ၊ ဦးေဆာင္မႈအေပၚမွာ ေတာ့ ျပႆနာရွာစရာ မလိုေလာက္ေအာင္ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးျဖစ္လို႔ ႏုိ္င္ငံေရး နားမ လည္ဘူးလုိ႔သာ အျငင္းပြားခ်င္ရင္ ႏုိ္င္ငံေရးကဘာလဲလို႔ ျပန္ေမးခ်င္ပါတယ္။ ႏို္င္ငံေရးဆုိတာ စကားလံုး အရသာ ခက္သေယာင္ေယာင္နဲ႔ တကယ့္အဓိပၸါယ္က ရိုးရွင္းလြန္းပါတယ္။ လူတိုင္းနားလည္တဲ့ ႏုိ္င္ငံ ေရးရဲ႕အဓိပၸါယ္ဟာ တကယ့္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းပါ။ အဲဒါကေတာ့ ေအာက္ေျခကေန အျမင့္ဆံုးအထိ ျဖစ္ ေနတဲ့ ျပႆနာအားလံုးရဲ႕ အေျဖကိုရွာျခင္းဟာ ႏုိင္ငံေရးပါပဲ။ ဒီႏိုင္ငံေရးကို အမ်ိဳးသမီးျဖစ္လို႔ ဘာ ေၾကာင့္ နားမလည္ရမွာလဲ။ ျပႆနာေတြေပါင္းစံုရဲ့ အရင္းအျမစ္ၾကားမွာ ေနလာခဲ့ရၿပီး အခက္အခဲမ်ိဳးစံု ေအာက္က ျဖတ္သန္းရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြက ဘာေၾကာင့္ ဒီျပႆနာကို နားမလည္ဘူးလို႔ အထင္ခံရ တာလဲဲ။ ပိုၿပီးေတာ့ေတာင္ ဖိႏွိပ္မႈကို ခံရတဲ့အမ်ိဳးသမီးေတြပါ။ ျပႆနာရဲ့ အရင္းအျမစ္ကို ေအာက္ေျခ ကေန ထိပ္ဆံုးအထိ ပိုနားလည္လို႔ ပိုၿပီးေတာ့ေတာင္မွ ဘယ္အေျဖဟာ အေကာင္းဆံုးလဲဆိုတာ သိေနပါ တယ္။ ဒါေပမဲ့ အေျပာထက္ အလုပ္ကိုသာ အၿမဲတမ္းလုပ္ေနတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈကို ေနာက္ဆံုးအထိ ေစာင့္ၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။ အဲဒီအခါက်မွသာ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႔ တန္းတူ ဘက္လုိက္မႈမရွိဘဲ မွ်မွ်တတ ေ၀ဖန္ပါ။ ဆန္းစစ္ပါ။ အျမင့္ဆံုးအဆင့္မွာ ပထမဦးဆံုး အမ်ိိဳးသမီး ဦး ေဆာင္မႈအေပၚ စိတ္ရွည္သီးခံၾကပါ။ အေျဖဘာမွ မသိခင္ကတည္းက အမ်ိဳးသမီးျဖစ္လို႔ကို အဖြဲ႔အ စည္းအတြင္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက တည္ရွိေနခဲ့တဲ့ ရွိရွိသမွ် အခက္အခဲမ်ိဳးစံု၊ ျပႆနာေပါင္းစံုကို ဒီအမ်ိဳးသမီးအေပၚ ပံုခ်တာဟာ မတရားဘူးလို႔ထင္ပါတယ္။ အျမင္ေလးမ်ား ဒီထက္ ပိုက်ယ္ေစခ်င္ပါ တယ္။ ႏိုင္ငံေရးသီးခံမႈ အပါအ၀င္ အမ်ဳိးသမီးေတြအေပၚ အဆုိးျမင္လြန္းတဲ့ အစြဲကေလးမ်ား ကင္းရွင္း ပါက က်မတုိ႔ ကရင့္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ ေကာင္းတဲ့ဘက္ကို ေကာင္းသထက္ေကာင္းေအာင္ ဦးတည္ သြားမွာပါ။